Nuffnang

Rabu, 12 Mac 2014

Akim - Google Blog Search

Akim - Google Blog Search


Deihtelna Leh <b>Akim</b>-le-Kiang - ZogamOnline

Posted: 09 Mar 2014 12:31 AM PST

~ Khamkhokam Guite

Kum 2009, December kha bullam in EBC Kumsim Khawmpi Lian, Pathuel Biakinn, New Lamka ah om hi. Kiginni in Khawmpi Lian kipan a, akal nawn Seppat Ni leh Sepnawn Nite Saptuam etkolna toh kisai a  Vaihawmna hun in kizang hi.

Huai kum in EBC Imphal Division te'n  Vaihawmna ah Agenda khat "EBC Sum Kum/Financial Year, January apat December hita hen" chih Khawmpi Lian ah polut  uhi. Huai hunlai in EBC Saptuam in Financial Year zat ding  bikhiah tuam bawllou a, tualsung Saptuamte'n amau ut dan chiat in Sum Kum zang  uhi. Headquarter in ahihleh tax piak toh kisai inleh Govt toh kisuk khakna  tuamtuam a alemtan zawk ziak in, India Govt Sum Kum, April kha bul aa pan akum nawn March kha tawp tan zang uhi.

Khawmpi Business Chairman, Upa T.Langzathang in a Agenda puaklut uh Khawmpi Vaihawmna mai ah luikhia a, hilhchian a gum ding in Imphal Division Palai hon samta hi. Imphal Division  Palai khat hong ding khia in a Agenda puaklut uh Khawmpi in pompih in Sum Kum, January – December(Calender year)  zang le hang a hoih na ding, Saptuam pumpi in a phattuam pih theihna ding hi a atheihte hon gen hi. A thugente lak a gensawn theih ahihleh "Sum Kum,  January – December zang le hang, Ginna Thuchiam  khawng kum tawp dek December kha a chiam ding hang a, kum hong thak chia, January kha a kipan i kichiamna bangbang pe seuhseuh ding hang a, hoih law ding ahi" chih khawng ahi hi. Huchi bang a agen kawm in, thugentu in amah veilam pang a Palaite tutna vual masapen en kawmkawm hi.

Thugentu in amah thugen sang a  a awlmoh zawk, aveilam pang Palaite tutna vual masa a bang om hi peuhmah ding hiam chi a na et phei leh, Manipur Minister khat, Saptuam Upa thaunilhna tang hi bok huai a tu nava mu ding hi. Huai Minister mai a Imphal Division Saptuam Upa nih omte  khuk din uhia, ahih keileh, tuchiil uh chih mu chian keimah lechin, na lungsim in a om ding dan uh ngaihdan khat bel na nei  ding hi. Huai kia hilou in, a nunglam a kun kheikhawi kawm a Ministerpa  bilbul a huau suausuau Upa nih leng nava mu bok ding hi. Akiang a bang hiam nget khat nei uh hi ngei ding hi. Sawtlou nung in Ministerpa tutphah kimvel a Upa lite  hong kihem khe diam ua. Huai toh kiton in, Palaite mai a thugentu in "Tu in Ministerpa'n ka thugen ban hon sun zom leh..." chi in athugen hong tawp in Ministerpa hon angkhak  hi.

Ministerpa leng thumang tak in hong ding khia in, "Kei, agen khawmna ale tel khalou pentak agentu ding in ka Division te un hon chi mawk ua...." chi in thu hong gen pan hi. Athugen a akithalawp leh kithalawplouh thutuam in koihta le hang, "...hiai Agenda Khawmpi in i pompih uh hoih ding hi", chi in Minister pa'n hon gen hi. Palaite lak a hiai Agenda hoih salou a om  zek ziak un, Chair in  vote lak ding hon chita hi.

Chairman in "Hiai Imphal Division te Agenda hon puaklut, 'Saptuam pumpi Sum Kum (Financial Year), January – December hita hen', chih deih teng in na khut uh hon liik ua le" hon chi hi. Huai hon chih chiang in Palaite khutliik in khovaak liah in, Hall sung mial du ding khop in khut hon liik uhi. Palaite'n a khutliik uh Minister pa'n amuh theih ngeingei a deihluat na lam un, a vote latu Chairman lam ngalou in, Ministerpa lam nga in, khenkhatte  awn teitoi ua, khenkhatte'n sawideidei kawm in, kiphu non non kawm in khutliik uhi. Chairman in sawt deuh khutliik sakta leh, Minister lam en a lem hetlou pipi  a akhut uh aliik ziak un, a zahtak-huai mahmah Palai tampite khelguh kilawi in, nungzang guh kipaihpeel in puk lemlum thei ding uh bang hial hi! Ahihziak in, experience hau mahmah Upa Senior khat hiai Khawmpi a Business Chairman ahihziak in, huchi bang vangsiatna in Khawmpi Lian atuamlouhna ding in Palaite  sawt lua khutliik saklou hi.

Bang ziak a Imphal Division te'n a Agenda puaklut uh Ministerpa'n agup ding hichi tel a deih uh ahi ding? Hiai hun in, Imphal Divisionte'n a Agenda puaklut uh Khawmpi Lian in apom leh pomlouh ah azahtak huaina uh ki-nga(prestige issue) bang khop in ngai kha uh himai thei hi. Huaiziak in, Khawmpi in a Agenda puaklut uh apompih  ngeingei ding dan ngaihtuah uh hi ding in i suangtuah thei   bok hi.

Huai ding in, Palai pai khawmte lungsim put dan leh  mizia hon sut vengveng  ding un i um hi. Huai athilsuut ua pan ahon muhkhiak uh hi ding a i gintak ahih leh: Pailai pai khawmte lak a atam zawte'n amau lungsim ngaihtuah khiak a thil suut vengveng chih nei theilou ua, lungsim seng  in vote khelou ding ua - mahni deihtelna leng zangtheiloute hi ding uhi. Huaiziak in,  amai-et theih deuh uh, amaipha muh a ut tenten khat uh gensak le hang, 'avom' bang leng 'akang' chi uau, chi leh Palaite'n 'akang' chi duam mai ding uhi. Aziak ahihleh, Palaite'n a Agenda vote lou in – athugentu, a Agenda move tu vote ding uhi' chih hon mukhia uh hi ding in leng i limsiam thei hi.  Huai ding in Imphalte ading in agentu ding gamlapi zon ngailou in, a Palai pihte uh lak ah khat om hi. Huaiziak in, Ministerpa gensak ngeingei ngai hi ding dan ahi. A hisap bang chiahchiah un Vaihawmna mun ah thil hong om  hi.

Hiai a hong pai khawm Palaite  velchian tale hang:

  1. Saptuam khat/Biakinn khat enkoltu, heutu hihna nei ngen ahi uh.
  2. Kitelna gam, Democracy gam a piang a khangliante ahi uhi. Huaiziak in, vote manphat dan thei pha ding a lam-ette leng ahi uhi. Amau mahmah leng Saptuam Upa hi ding a mipi' vote a teelchingte ahi uh.
  3. Hiai Vaihawmna mun a Palai paikhawmte Sunday Skul ekzamna a 'kam-a-dawng pawl' achihte uh hilou himhim uhi. Simthei, gelhthei ngen ahi uhi. Huaiziak in, a kim-le-kiang uh 'awareness' leng nei ding a lam-ette ahi uh.
  4. Amau khom a a omna chiat ua heutu ahi ua, a omna Saptuam ua Upa Committee member leng ahi uh. Huaiziak in, Vaihawmna mun a Thupukna kichi poimohna leng thei ding a lam-ette ahi uh.
  5. Mahni a ahoih leh hoihlou khen thei a; Pathian in mahni deihtel theihna apiak  zang thei a, zang ngam bok ding a lam-ette leng ahi uh. Mai-et theih deuh khat chih teng chi a, 'mitdel sialkhau let' chihte leh hiai Palaite kituaklem hetlou ding a ngaih ahi uh.
  6. Hiai a hong paikhawm Palaite – mipi singnga (50,000) val nei ahi ua. Huai ziak in, hiai a Palaite mizia in minam zia bawl in, Saptuam thil kia hilou in khovel kivaihawmna tanpha khoih kha hi.

Ahihleh, atung a Sl. No. 1-5 a i piak Palaite dinmun leh hiai Vaihawmna mun a Palaite om dan akituak hia, akilawm khawm hia? A dinmun, ahihna  uleh a mohpuaknate uh pozou ding un i mu hia? Mahni deihtelna zang siam uh i sa hia? Vote manphatak nei a, vaihawmna mun a vai taktak hawm ding in i sit hia, ahihkei leh, chin-in-siam uh  i sa hia? Hiai a Palaite dinmun hichi bang ahihleh, mipi vantang dinmun bang ahi ding? Hichi bang mizia leh namzia nei kawm in minam thupi tak leh  gam thupi tak abawl khiak theih diam?

Hiai a i gen nop pentak ahihleh, hiai Khawmpi a kigen khawm Agenda hoih leh hoihlouhna lam hilou hi [Hiai Khawmpi thupukna, kum 2013 Khawmpi Lian in paikheta/overturned ta hi]. EBC Saptuam sung thu leng hilou hi. Huan ah, Ministerpa demna leng hilou hi. EBC-Imphal Divisionte mohsa leng i hi kei hi. I gennop pentak ahihleh, hiai a hong pai khawm Palaite'n 'deihtelna' zat dan asiam uhia, a minam bang in sycophant nam, meikhu lian bawm nam, muinam dik  nam, nam dawilok i hi uhiam? Gam khat –  lian in neu taleh, enkol thei ding nam i hi uhiam? Gam khat pipi chi kei ve, 'Ui Kai Association' President ding 'fair' tak in, a 'merit' in a tel thei ding uam? A mai-et theihdeuh uh khat gen peuh 'Vokpi vote ding' chileh zong vote mai dite ahi uh hiam? Ahihkei leh, Sansiim(mouse) khat 'heutu' dinmun in dingsak tale hang zong, amaipha kidelh huan a,  'dictator' suaksak  teitei ding nam ahi uhiam? Huai 'Sansiim dictator' kiang a kituklut ding kia buaipih a, heutu hoih zaw a kheek khe zou nawn mahmahlou ding nam ahi uhiam? chih lampang ahi hi. 

I gensa mah bang in, hiai a hong pai khawm Palaite'n Vaihawmna mun a thu kiluikhia/Agenda vote lou in - agentu, a Agenda move tu vote uhi! Hiai hih' Saptuam thil kia hilou in khovel kivaihawmna, politics thil a leng i mizia uh ahi hi. Hiai bang mizia leh namzia in i gam ua thil tungsate leh thil omlelte hilh chian hi. Huan ah, i kingaihtuah ua, i mizia leh nam zia i velchet kei uleh, tunung chiang a thil hong omtou zel dingte leng hon galmuh sak thei bok hi.

Tiada ulasan:

Catat Ulasan